تصمیمی که جان می بخشد چرا ثبت رسمی اهدای عضو حیاتی است؟
به گزارش اعصاب سنج، رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، تاکید کرد: کارت اهدای عضو، مسیر تصمیم گیری خانواده را در حساس ترین لحظات زندگی روشن می کند.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت: ثبت کارت اهدای عضو یا اعلام تمایل در سامانه ملی، فراتر از یک اقدام اداری، پیامی روشن به خانواده و جامعه است؛ پیامی که در لحظه های بحرانی، بار تصمیم گیری را از دوش خانواده برمی دارد و می تواند جان چندین انسان را نجات دهد و بررسی ها نشان داده است اگر خانواده از خواست فرد آگاه نباشد، احتمال رضایت برای اهدای عضو حدود ۴۸ درصد است، اما در صورت اطلاع از تصمیم فرد، این عدد به ۹۵ تا ۱۰۰ درصد می رسد. انجمن اهدای عضو ایرانیان با نگاهی هم زمان در دو حوزه زیرساختی و فرهنگی، گامهای مؤثری برداشته است؛ از درج نماد قلب قرمز روی گواهینامه ها و ورود مباحث مرگ مغزی به کتاب های درسی گرفته تا در نسخه جدید سامانه، امکان ضبط پیام ویدیویی ۳۰ ثانیه ای برای خانواده هم فراهم شده تا در صورت وقوع مرگ مغزی، خانواده با شنیدن پیام عزیزشان از آگاهانه بودن تصمیم او اطمینان یابد.
از این رو با
«کتایون نجفی زاده، رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان»
به گفتگو پرداختیم تا از اهمیت ثبت رسمی تمایل به اهدای عضو، نقش آن در تصمیم گیری خانواده ها و اقدامات فرهنگی و زیرساختی انجام شده در این زمینه بیشتر بدانیم.
به عنوان سوال اول درباره ی فرآیند اهدای عضو در سامانه بگویید.
داشتن کارت اهدای عضو یا ثبت تمایل در سامانه رسمی، نه تنها یک سند است، بلکه پیامی آشکار به خانواده است: «من این تصمیم را گرفته ام» این پیام در لحظات حساس، فشار روانی تصمیم گیری را از دوش خانواده برمی دارد. در واقع، افراد با ثبت رسمی تمایل خود، تصمیم را از حالت عاطفی خارج کرده و به یک اقدام آگاهانه تبدیل می کنند.
واکنش های اولیه خانواده ها؛ طبیعی اما قابل اصلاح
در سالهای گذشته، مواردی مشاهده شده که خانواده ها بعد از دریافت کارت اهدای عضو عزیزشان، در ابتدا واکنشی منفی نشان داده اند و برخی تصور کرده اند فرد تصمیمی غیرعادی گرفته یا حتی نگران شده اند که نکند فرزندشان در فکر مرگ بوده است، این واکنش ها کاملا طبیعی است و ناشی از نبود آموزش کافی درباره ی فرهنگ وصیت نامه، مرگ و تصمیم گیری پیش نگرانه است و همان گونه که نوشتن وصیت نامه نشانه ی بلوغ فکری است، ثبت تمایل برای اهدای عضو هم اقدامی مسئولانه و انسانی است.
اقدامات انجمن در دو سطح زیرساختی و فرهنگی
انجمن اهدای عضو ایرانیان با درک این مسئولیت، کارهایی در دو سطح زیرساختی و فرهنگی انجام داده است و در سطح زیرساخت، اقدامات مؤثری مانند درج نماد قلب قرمز در گواهینامه ها و ورود محتوای آموزشی در رابطه با مرگ مغزی به ده عنوان کتاب درسی دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی انجام شده است، در سطح فرهنگی هم پویش هایی همچون هفته ملی اهدای عضو با مشارکت نهادهای رسانه ای، فرهنگی و مذهبی بصورت سراسری در کشور برگزار می گردد.
شرط اصلی برای نهادینه شدن فرهنگ اهدای عضو چیست؟
برای نهادینه شدن فرهنگ اهدای عضو باید در دو جبهه بصورت هم زمان کار کرد که عبارتند از: ایجاد باور عمومی به اینکه مرگ مغزی، مرگ قطعی است و تشویق افراد به ثبت رسمی تصمیم شان برای تسهیل مسیر تصمیم گیری خانواده در لحظه ای بحرانی.
هر تصمیمی که امروز آگاهانه ثبت می شود، فردا می تواند نجات بخش جان هایی باشد که پشت درهای پیوند چشم انتظارند و ثبت کارت اهدای عضو، نه تنها نشانی از انسانیت، بلکه سندی از آگاهی، بلوغ و احترام به زندگی دیگران است.
در واقع، داشتن کارت اهدای عضو یا ثبت رسمی تمایل به اهدای عضو، به منزله ی بیان روشن و رسمی خواست فرد است؛ بیانی که می تواند در لحظه های بحرانی به خانواده کمک نماید تا از تردید و فشار روانی رهایی یابد.
مطالعه ای که در کشور انجام شده و مشابه آن در کشورهای دیگر هم تکرار شده، نشان داده است که اگر خانواده نداند عزیزشان چه تصمیمی درباره ی اهدای عضو داشته، احتمال رضایت برای اهدای عضو تنها حدود ۴۸ درصد است، اما در صورتیکه از خواست فرد آگاه باشد، حتی اگر در ابتدا مخالفت هایی وجود داشته باشد، میزان رضایت خانواده به حدود ۹۵ تا ۱۰۰ درصد می رسد.
آمارها چه می گویند؟
این آمارها نشان داده است که داشتن کارت اهدای عضو یا نام نویسی در سامانه ملی اهدای عضو، تنها یک کار اداری نیست؛ بلکه بیان خواسته ای روشن و محترمانه از جانب فرد است که در زمان مرگ مغزی می تواند مسیر را برای خانواده هموار کند.
استعلام سامانه؛ کمک به تصمیم نهائی خانواده
فرآیند استعلام هم در هنگام مرگ مغزی نقش مهمی دارد. هنگامی که فردی گرفتار مرگ مغزی می شود، اطلاعات وی بوسیله سامانه ثبت ملی اهدای عضو استعلام می شود و در صورتیکه نام فرد در لیست ثبت شدگان باشد، این مساله برای تیم پیوند و خانواده بعنوان نشانه ای از خواست قلبی فرد به حساب می آید و تصمیم گیری را خیلی آسان تر می کند.
در یکی از نمونه های حقیقی، مرد جوانی که حدود ۲۶ سال داشت، نام نویسی کرده و کارت اهدای عضو دریافت کرده بود. در آن زمان، کارتها بوسیله پست برای افراد ارسال می شد و زمانی که کارت به دست مادرش رسید، واکنش اولیه اش خیلی منفی بود.
او با فرزندش نزد واحد پیوند آمد و درخواست لغو کارت را داشت. با آرامش برای او توضیح داده شد که اهدای عضو به معنای امیدبخشی به زندگی دیگران است. در آخر جلسه، مادر با وجود پذیرش سخنان تیم پیوند، درخواست باطل کردن کارت را داشت و کارت باطل شد.
اما آن چه اهمیت داشت این بود که مادر از خواست قلبی فرزندش آگاه شد. همانطور که یکی از همکاران حاضر در جلسه اظهار داشت: «ما به هدف مان رسیدیم؛ مادر حالا می داند که فرزندش چه می خواسته. اگر روزی اتفاقی برایش بیفتد، او می داند که چه تصمیمی باید بگیرد.»
در چنین لحظاتی، خانواده در غم از دست دادن عزیز خود، معمولا به دنبال تحقق آخرین آرزوهای او هستند و اگر بدانند که عزیزشان تمایل به اهدای عضو داشته، تصمیم گیری برای شان آسان تر و روشن تر می شود، اما اگر از این خواست بی اطلاع باشند، گرفتار بلاتکلیفی، تردید و احساس مسئولیت سنگینی خواهند شد که گاه فرصت بی نظیر نجات جان چند انسان را از بین می برد.
وقتی نیت گفته نمی گردد، فرصت از دست می رود
شاید بتوان این مساله را با مثالی ساده توضیح داد: فرض کنید فردی یک الماس گرانقیمت دارد و نیت کرده است که آنرا بعد از مرگ، به نیازمندان اهدا کند. اما چون فرصت نکرده این خواسته را با خانواده اش در بین بگذارد، هیچ کس از نیت او مطلع نمی گردد. بعد از مرگش، الماس بی استفاده در جایی پنهان می ماند و دیگر هیچگاه اثری از آن در زندگی انسان های دیگر باقی نمی ماند. نیت انسان دوستانه ای که هیچگاه تحقق پیدا نمی کند، تنها به این علت ساده که بیان نشده است.
کارت اهدای عضو، بیان همان نیت است. پیامی روشن به اطرافیان که: «اگر روزی من دیگر بازنگشتم، بگذارید قسمتی از من زندگی ببخشد.»
در نهایت، ثبت تمایل به اهدای عضو، فقط یک انتخاب فردی نیست، بلکه هدیه ای به خانواده و جامعه است. خانواده ای که در آن لحظه ی سخت، با علم به خواسته عزیزش، می تواند با اطمینان تصمیم بگیرد و جامعه ای که با هر پیوند، جان های جدیدی به زندگی بازمی گردند.
فکر کنید امروز تصمیم می گیریم که کارت اهدای عضو بگیریم، اما آنرا به فردا می اندازیم یا اصلاً یادمان می رود. در این صورت، اعضاء سالم و حیاتی بدن که درحقیقت، گنج گران بهایی هستند که در وجود هر انسان نهفته اند و می توانند جان چندین نفر را نجات دهند، بدون استفاده به خاک سپرده می شوند و چون نگفتیم که این الماس درخشان در کجای وجود ماست، کسی هم از وجودش مطلع نمی شود و این فرصت ارزشمند، بی هیچ بهره ای، از بین می رود.
اهدای عضو؛ ماندگارترین باقیات الصالحات
فردی که گرفتار مرگ مغزی می شود و اعضاء خودرا اهدا می کند، نه تنها جان دیگران را نجات می دهد، بلکه برای خود و خانواده اش باقیات الصالحات بر جای می گذارد و خیلی از مردم آرزو دارند کاری انجام دهند که بعد از مرگ شان، نام شان زنده بماند؛ مثلا مدرسه ای بسازند یا مسجدی وقف کنند، اما نجات جان انسان ها، بالاترین مصداق این کارهاست. در فرهنگ ما آمده است که: «هر کس جان انسانی را نجات دهد، گویی جان همه انسان ها را نجات داده است.»
حال تصور کنید فردی که چهار عضو اصلی اش قابل اهدا بوده، یعنی چهار نفر را به زندگی بازگردانده؛ این معادل آنست که جان همه انسان ها را چهار بار نجات داده باشد و چنین پاداشی، قابل شمارش نیست، اما اگر این تصمیم به علت تأخیر، فراموشی یا سکوت از بین برود، فرصتی که می توانست ارزشمندترین عمل عمر یک انسان باشد، به آسانی از دست می رود.
در مورد خود من، نخستین کارت اهدای عضوی که صادر شد، به سال ۱۳۸۴ بازمی گردد و همان زمان، وقتی اولین کارت را خودمان طراحی کردیم، خودم اولین نفر بودم که کارت را گرفتم. آن زمان کارتها بصورت کاغذی بودند و ما آنها را لمینیت می کردیم.
بعدها کارتها حرفه ای تر شدند، با دستگاه های چاپ مخصوص تولید شدند و حتی مدتی کارت های اهدای عضو با کارت بانکی ادغام شدند و پس از آن نسخه دیجیتال کارت ارایه شد و الان انجمن اهدای عضو، کارت فیزیکی هم در اختیار متقاضیان قرار می دهد؛ افزون بر این کارت های فیزیکی، انجمن اهدای عضو ایرانیان در غرفه های مختلف و حتی در خود انجمن هم مبادرت به صدور کارت های دیجیتال کرده است که بوسیله ارسال پیامکی کدملی به شماره ۳۴۳۲ و یا رفتن به سایت در اختیار داوطلبین قرار می دهد.
از کارت های کاغذی تا پیام ویدیویی ۳۰ ثانیه ای
در نسخه جدید این سامانه، یک خصوصیت خیلی تاثیر گذار هم اضافه شده: امکان ضبط یک پیام ویدیویی ۳۰ ثانیه ای برای خانواده.
افرادی که نام نویسی می کنند، می توانند پیامی کوتاه ضبط کنند تا در صورت وقوع حادثه و مرگ مغزی، خانواده شان بتواند حرف های آخر عزیزشان را بشنود. این مساله خیال خانواده را راحت می کند که تصمیم فرد از روی آگاهی و از عمق قلبش بوده و یک تصمیم لحظه ای یا تحت تأثیر جمع یا جوّ نیست.
همچنین، حضور سلبریتی ها و هنرمندان بعنوان سفیران اهدای عضو نقش خیلی مهمی در ترویج این فرهنگ ایفا کرده است و باورکردنی نیست که تعدادی از چهره های مشهور که حتی ملاقات با آنها بسختی ممکن است یا به ندرت دعوت جایی را می پذیرند، برای دفاع از اهدای عضو نه تنها حضور پیدا می کنند بلکه خودشان پیش قدم می شوند.
انجمن دارای چندین کمیته است و در بعضی از آنها همچون کمیته های موسیقی و هنرهای تجسمی چهره هایی از موسیقی، هنرهای تجسمی حضور فعال دارند؛ افرادی همچون آقای کیوان ساکت، علیرضا عصار، عماد توحیدی و هنرمندان برجسته ای که شاید در وضعیت عادی جمع شدن شان کنار یکدیگر ممکن نباشد.
در کنار این کارها، کمپین هایی هم با همکاری نهادهای رسمی درحال اجراست، مثلا کمپین صدور گواهینامه های ویژه با نماد قلب با مشارکت راهنمایی و رانندگی، درحال اجراست و هنرمندان هم ویدیوهایی برای ترویج آن آماده کرده اند که به زودی در فضای مجازی منتشر خواهد شد.
منبع: اعصاب سنج
مطلب اعصابسنج را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب